Region turystyczny:
Jura Krakowsko-Częstochowska
Okolica:
miasto, rzeki, przedgórze
Rzeki:
Prądnik, Dłubnia, dopływy Prądnika: Korzkiewka, Garliczka, potok: Bibiczanka
Walory turystyczne:
Gmina Zielonki jest gminą najbliżej położoną centrum Krakowa, w linii prostej do Rynku Głównego jest zaledwie 6 km. Z wyżej położonych miejsc gminy rozciąga się wspaniała panorama miasta. Kościół w Zielonkach podlegał przez pewien okres Kolegiacie św. Anny w Krakowie, do Krakowa przekazywano chleb, miód i warzywa. Obecnie gmina Zielonki słynie z najbardziej pożądanych pod budownictwo mieszkaniowe terenów podkrakowskich. Jest ważnym ośrodkiem podkrakowskiego folkloru, tutaj można poznać zwyczaje ludowe oglądając ekspozycję Izby Regionalnej w Bibicach, jednego z najstarszych muzeów wiejskich w kraju. Do dziś żywe są tradycje Pucheroków, przebranych w wysokie czapy chłopców od XVII wieku odwiedzających w Niedzielę Palmową gospodarstwa i w zamian za dary wygłaszających mówione gwarą, wierszowane oracje. Działa również grupa kolędnicza Herody, wielokrotnie nagradzana w konkursach. Reprezentacje gminy promujące tradycje ludowe prezentują się na imprezach w Krakowie - Targach Bożonarodzeniowych i Targach Sztuki Ludowej na Rynku Głównym oraz Dniach Powiatu Krakowskiego na krakowskim Kazimierzu.
Na terenie gminy znajdują się bardzo ciekawe pod względem architektonicznym zabytkowe budowle: pierwsze od strony Krakowa orle gniazdo - zamek w Korzkwi, w którym działa hotel, położony tuż obok kościół w Korzkwi; odrestaurowany poautriacki fort 45 Zielonki Marszowiec, w którym mieści się hotel Twierdza, i inne forty odrestaurowane (Fort 47a Węgrzce) bądź w ruinie (Fort 44a Pękowice, Fort 45a Bibice, Fort 47 Łysa Góra w Węgrzcach), które znajdują się na szlaku Twierdzy Kraków.
Na terenie gminy działają trzy stadniny koni: dwie w Węgrzcach oraz jedna w Korzkwi. Uprawianie sportu możliwe jest w gminie przez cały rok, działa hala sportowa, wyznaczone są trasy rowerowe, tereny rekreacyjne, boiska i place zabaw. Ale rekreację można znakomicie łączyć z poznaniem tradycji ludowej podkrakowskiej wsi, która jest tutaj pieczołowicie pielęgnowana.
Wspomniana już Izba Regionalna w Bibicach prezentuje w etnograficznej ekspozycji: elementy wystroju wiejskiej chaty i ludowego stroju, różnorodne meble i narzędzia, eksponaty związane z miejscowymi zwyczajami i obrzędami, prace miejscowych artystów ludowych. Uzupełniają ją kroniki i dokumenty z historii wsi.
Działają trzy orkiestry dęte (w Zielonkach, Woli Zachariaszowskiej i Korzkwi), w tym jedna występująca w ludowych krakowskich strojach. W Zielonkach corocznie organizowany jest Przegląd Orkiestr Dętych Powiatu Krakowskiego oraz przeglądy zwyczajów ludowych: Powiatowy Przegląd Grup Kolędniczych oraz Gminny Przegląd Pucheroków. Co roku w innej miejscowości odbywają się wspólne gminne dożynki, w których biorą udział m. in. Koła Gospodyń Wiejskich, których jest na terenie gminy 9, podczas dożynek kultywują one zwyczaj przygotowania wieńca dożynkowego i tradycyjnego ośpiewywania.
Warto zobaczyć:
- Zamek w Korzkwi. Największą atrakcją Doliny Korzkiewki jest malowniczo położone korzkiewskie orle gniazdo. W 1352 r. górę zwaną Korzkiew kupił Jan z Syrokomli, by zbudować tu obronną rodową rezydencję. Na stromym wzniesieniu powstała wieża mieszkalno-obronna otoczona kamiennym murem. W trakcie rozbudowy w XV w. oraz późniejszej, renesansowej w latach 80. XVI w. zamek uzyskał swój zasadniczy kształt. Odnowiony przez Jordanów na pocz. XVIII w., opuszczony z początkiem XIX w. zaczął podać w ruinę. W 1997 r. rozpoczęto dzieło rekonstrukcji założenia, obecnie w zamku działa hotel. U stóp zamkowego wzgórza znajduje się park krajobrazowy, założony w 1820 r. na powierzchni ok. 6 ha. Zachowało się w nim sporo starodrzewia, a w tym szereg lip i jesionów uznanych za pomniki przyrody.
- Kościół parafialny pw. Narodzenia Św. Jana Chrzciciela. Położony 35 m ponad korytem Korzkiewki, przewyższa ulokowany na przeciwległym wzgórzu zamek o 13 m. Pierwsza świątynia, pochodząca z 2 połowy XIV w., była drewniana. Obecną ufundował w 1623 r. Aleksander Ługowski, starosta lelowski nadając jej obronny charakter. Surowość bryły kościoła kontrastuje z bogatym, jednolicie barokowym (poza polichromiami i witrażami z poł. XX w.) wyposażeniem jego wnętrza. Składają się na nie trzy, wysokiej artystycznej wartości, ołtarze z 2 ćw. XVII w. Kościół słynie z zachowanych bogatych paramentów. Najcenniejsze z nich, gotyckie, z XV w.: relikwiarz oraz monstrancja są obecnie eksponowane w Muzeum Archidiecezjalnym w Krakowie.
- Kościół w Zielonkach. Cennym zabytkiem jest późnogotycki (z elementami renesansowymi) kościół parafialny p.w. Narodzenia Najświętszej Marii Panny. Wzniesiony w 1 poł. XVI w., aż do 1878 r. pozostawał filialnym akademickiego kościoła św. Anny w Krakowie. Przypomina o tym umieszczony w 1726 r. na frontonie świątyni herb Akademii Krakowskiej. Kościół zachował się bez większych zmian, choć jego zachodnią fasadę zmieniono w latach 60. XX w. przybudówką z trójkątnym frontonem. Wewnątrz na uwagę zasługują renesansowe portale oraz kamienne tabernakulum ścienne z 1533 r., barokowe ołtarze, w tym ołtarz główny z obrazem Narodzenia NMP i posągami św. Joachima i św. Anny, wykonanymi w 1728 r; przez rzeźbiarza krakowskiego Antoniego Frączkiewicza.
- Zespół dworski w Boleniu - godnym uwagi jest XIX-wieczny dwór, który wybudował Jan Matejko wg własnego projektu dla swojej córki. Teren, na którym powstał, stanowił resztówkę dawnego założenia dworskiego o proweniencji średniowiecznej. W 1914 r. dwór został udostępniony dla wojska. W części, gdzie mieściła się pracownia, rozebrano dach wstawiając działo, które po wojnie zdemontowano. Pierwotny stan dwór odzyskał w latach 90. XX w. Dwór jest własnością prywatną.
- Zespół dworski w Garlicy Murowanej szczególnie cennym zabytkiem jest renesansowy lamus, z początku XVII w. który pierwotnie pełnił funkcję bramy wjazdowej na teren dworski. Jest to piętrowy budynek na planie kwadratu, z zachowanym skromnym detalem renesansowym w postaci rustykowanego portalu po dawnym przejeździe oraz obramień okiennych. Lamus stanowi najstarszy element rozległego zespołu dworskiego, z którego zachowały się także: klasycystyczna brama wjazdowa z 1 poł. XIX w. i spichlerz z tego samego okresu.
- Zespół dworski w Owczarach zachował się zespół dworski będący przed II wojną własnością inż. Eugeniusza Kwiatkowskiego, wybitnego działacza gospodarczego, wicepremiera Polski w latach 1935-39. Obecnie we dworze, który pochodzi z pocz. XX w. i został rozbudowany w połowie lat 80. XX w. mieści się Dom Pomocy Społecznej. Otacza go założony jeszcze w 2 poł. XVIII w. i przekomponowany na przełomie XIX/XX w. park krajobrazowy ze wspaniałymi okazami drzew (m.in. dębami, lipami, bukami, grabem i modrzewiem) uznanymi za pomniki przyrody.
- Relikty zabudowy wiejskiej - m.in. w Bosutowie chałupy sięgające swoją metryką 1918 r., czy przydrożne kapliczki, jak np. XVII-wieczna oryginalna kapliczka słupowa z majolikowymi kaflami w Batowicach, czy również XVII-wieczna kapliczka w kształcie kamiennej kolumny zwieńczonej latarnią, w której umieszczono figurę Piety usytuowana "Na Rozdziałowskim" w Zielonkach, czyli na rogatkach miasta Krakowa.
- Fort nr 45 Zielonki - Marszowiec - cenny zabytek sztuki fortyfikacyjnej, klasyczny fort artyleryjski wraz ze wspomagającymi go trzema bateriami. Wybudowany w latach 1884-1886. W 1999 r. staraniem gminy Zielonki koszary szyjowe fortu zostały zaadaptowane na hotel "Twierdza". W roku 2003 na wale artyleryjskim powstała strzelnica do strzelań dynamicznych; odbywają się tu Międzynarodowe Zawody w Strzelectwie Dynamicznym "Cracow Open".
- Fort 44a Pękowice i fort 45a Bibice. Oba forty zostały zbudowane wg projektu Emila Gołogórskiego w latach 1895-1897. Pękowice to międzypolowy mały fort pancerny, obrony bliskiej, osłaniający prawe skrzydło fortu głównego "Tonie". Bibice to również mały fort pancerny, którego celem była obrona międzypola fortów głównych: Zielonki i Węgrzce, poprzez ryglowanie doliny Bibiczanki. Aktualnie oba zaniedbane.
- Fort pancerny 47 a Węgrzce z lat 1896-1902 i fort 47 Łysa Góra, z lat 1872-1878, przebudowany całkowicie na artyleryjski przed 1886 r. Po II wojnie oba forty pozostawały we władaniu wojska. Ich zwolnienie umożliwiło podjęcie w latach 2004-2005 gruntownej restauracji fortu "Węgrzce", który obecnie pełni funkcję biurowca jednej z największych firm spedycyjnych w kraju. Zachował się tu m.in. komplet elementów pancernych, artyleryjskie i obserwacyjne wieże pancerne, tarcze strzelnic karabinowych. Sąsiedni fort "Łysa Góra" nie miał tyle szczęścia - jest zaniedbany, lecz jego nowy właściciel planuje urządzić w nim centrum hotelowo-konferencyjne.
- Izba Regionalna w Bibicach Bibice są znaczącym ośrodkiem podkrakowskiego folkloru, którego animatorem stała się Izba Regionalna założona w 1964 r., jako jedno z pierwszych muzeów wiejskich w kraju. Ekspozycja etnograficzna obejmuje elementy wystroju wiejskiej chaty i ludowego stroju, różnorodne meble i narzędzia oraz eksponaty związane z miejscowymi zwyczajami i obrzędami, a także prace miejscowych artystów ludowych. Uzupełniają ją kroniki i dokumenty, itp. zbiory dokumentujące historię wsi.
- Miejsca związane ze znanymi Polakami: Pamiątką po obozie, jaki założył na terenie Bosutowa Tadeusz Kościuszko podczas Insurekcji w okresie 6-24 IV 1794 r., jest obelisk. Wzniesiono go w 1894 r., w 100-rocznicę bitwy pod Racławicami. Z kolei w Węgrzcach miejsce nieistniejącego już domu Stanisława Wyspiańskiego, gdzie spędził on ostatnie miesiące życia, również upamiętniono obeliskiem.
Opis bazy noclegowej:
Dom Noclegowy "U Witka", ul. Gliniki 4, 32-087 Zielonki, tel./fax. 012 285 06 43
Hotelik u Niny, ul. A 10 nr 36, 32-086 Węgrzce, tel./fax 012 285 81 87
Hotel "Twierdza", ul. Do Fortu 8, 32-087 Zielonki, tel. 012 285 08 08, fax 012 285 00 08,
Hotel Zamek Korzkiew, Korzkiew, 32-088 Przybysławice, tel. 012 419 55 90, fax. 012 378 37 79
Ośrodek Kształcenia, Wypoczynku i Rekreacji Fundacji Kształcenia, Wypoczynku i Rekreacji z Krakowa, Korzkiew (domki kempingowe), 32-088 Przybysławice, tel./fax 012 419 42 32,
Pensjonat "Polesie", Januszowice 75, 32-088 Przybysławice, tel./fax 012 419 46 43
Zajazd "Kosynier", ul. Warszawska 95, 32-086 Węgrzce, tel./fax 012 285 83 82, 012 285 93 39
Atrakcje turystyczne:
zamki, pałace, dwory, zabytki historyczne, trasy rowerowe, szlaki turystyczne, sanktuaria, ruiny historyczne, parki krajobrazowe, muzea, jazda konna
Cykliczne imprezy:
Gminny Przegląd Pucheroków - marzec/kwiecień
Przegląd Grup Kolędniczych Powiatu Krakowskiego - styczeń
Powiatowy Przegląd Orkiestr Dętych w Zielonkach - wrzesień
Dożynki gminne - sierpień
Pikniki rowerowe - w sezonie
Oferta inwestycyjna:
Gmina Zielonki to gmina wiejska posiadająca doskonałe warunki glebowe i klimatyczne dla rozwoju rolnictwa. Dodatnie saldo migracji, intensywny ruch budowlany i wysokie ceny działek potwierdzają, że Zielonki są cenionym przez Krakowian miejscem zamieszkania. Jednym z głównych powodów tak wysokiej pozycji Zielonek na rynku mieszkaniowym są inwestycje infrastrukturalne, na które co roku przeznacza się tu około 40% budżetu gminy. Znaczna część tych środków wydawana jest na inwestycje z zakresu ochrony środowiska - budowę kanalizacji sanitarnej. Oprócz dobrze rozwiniętej infrastruktury technicznej, duże znaczenie przykłada się do rozwoju infrastruktury społecznej. Cztery z pięciu gminnych szkół to niedawno wybudowane, nowoczesne, spełniające wysokie wymagania techniczne i estetyczne obiekty oświatowe. Mimo to gmina nadal inwestuje w ten sektor - w 2009 roku zostanie zakończona budowa drugiego członu placówki oświatowej w Zielonkach, gdzie zrealizowane zostanie przedszkole oraz sale dla klas 0-III szkoły podstawowej.
Gmina stara się być dla mieszkańców nie tylko tzw. zieloną sypialnią. Dba o atrakcyjne spędzanie przez mieszkańców i turystów wolnego czasu. Wytyczono szlaki rowerowe, w tym okrężny liczący 33 km, z miejscami wypoczynku. Na rekreację pozwalają park wiejski, liczne place zabaw i tereny rekreacyjne, boiska sportowe, ogólnodostępna hala sportowa. W maju 2009 roku zostało otwarte Centrum Integracji Społecznej, na terenie gminy działa również Biblioteka Publiczna w trzech punktach.
Misja gminy jest konsekwentnie realizowana. To tworzenie z Zielonek miejsca przyjaznego ludziom i środowisku, a zarazem takiego, w którym dogodnie się mieszka i wypoczywa. Przyjęta przez Radę Gminy w 2001 r. strategia rozwoju gminy na lata 2001-2010 jako cel nadrzędny gminy Zielonki precyzuje zrównoważony rozwój ekonomiczny i cywilizacyjny wszystkich obszarów gminy. Ten cel realizowany jest przez trzy podstawowe kierunki rozwoju: utrzymanie tempa wzrostu budownictwa mieszkaniowego, zapewnienie dogodnych warunków dla rozwoju rolnictwa, a także handlu i usług konsumpcyjnych, turystyki oraz małej i średniej przedsiębiorczości.
Pełną ofertę inwestycyjną znajdziecie Państwo na naszej stronie internetowej www.zielonki.pl
Urząd Gminy Zielonki
ul. Krakowskie Przedmieście 116, 32-087 Zielonki
tel. (12) 285 08 50
fax: (12) 285 09 50
. |
