Ogólna charakterystyka miasta.

Geograficznie Sławków zlokalizowany jest na Wyżynie Śląsko-Krakowskiej, a dokładnie na wschodniej części Wyżyny Śląskiej. Przez miasto przepływa rzeka Biała Przemsza.

Według stanu na dzień 31 marca 2000 r. na terenie miasta zameldowanych jest 6770 osób, w tym 3519 kobiet i 3251 mężczyzn. Średnia gęstość zaludnienia wynosi 185 osób na km2.

Powierzchnia miasta wynosi 3660 ha. Powierzchnia gruntów stanowiących własność Gminy Miejskiej Sławków wynosi 129 ha

Historia miasta.

     Sławków to jedna z najstarszych miejscowości na południu Polski, leżąca przy szlaku z Wrocławia do Krakowa. Osada rozwijała się prężnie dzięki górnictwu, rzemiosłu, handlowi i rolnictwu, była także ważnym ośrodkiem górnictwa kruszcowego. Pierwsze wzmianki o Sławkowie pochodzą z początków XII wieku. Posiadłość pierwotnie książęca, stała się własnością potężnych biskupów krakowskich. W XIII wzniesiono duży koś-ciół parafialny, wkrótce dekanalny - św. Mikołaja, który po przewiezieniu relikwii otrzymał drugie wezwanie Podwyższenia Krzyża Świętego. Potem zbudowano zakonny kościół św. Jana Chrzciciela z klasztorem duchaków i prowadzonym przez nich szpitalem górniczym oraz jeden z najstarszych w Polsce zamek biskupi z rozległym założeniem przekraczającym rozmiarami ówczesny Wawel. Prawa miejskie Sławków otrzymał w II połowie XIII wieku – dokument z 1286 roku określa Sławków jako miasto (civitas). Lokacja określiła świetnie za-chowany do dzisiaj układ urbanistyczny, którego centrum stanowi kwadratowy rynek z odchodzącymi od rogów ulicami. Całość zamykał pierścień wałów i fos z dwiema bramami i dwiema furtami, w które wkomponowane były niezależne systemy fortyfikacyjne zamku i kościoła św. Mikołaja. Na przełomie XIII i XIV w. biskup Jan Mu-skata za zgodą króla Wacława II obwarował miasto, w którym bronił się przeciwko wojskom księcia Władysława Łokietka – ostatecznie pod-dał się w 1308 r.

  W okresie swego rozkwitu gród stał się centrum tzw. klucza sławkowskiego, wzorem lokacji okolicznych osad, czasową rezydencją biskupów krakowskich. Był również siedzibą dekanatu liczącego 25 miejscowości, między innymi Olkusz, Chrzanów, Będzin, Siewierz, Mysłowice, Bytom. Bardzo trudny był wiek XV, wyczerpywały się dostępne złoża kruszców, miały miejsce najazdy i pożary. W następnym stuleciu nastąpił okres rozwoju górnictwa, jednak w XVII w. potop szwedzki ostatecznie przypieczętował upadek Sławkowa. Wraz z upadkiem Rzeczypospolitej nastąpiło rozdarcie klucza sław-kowskiego granicą przebiegającą wzdłuż Białej Przemszy. Miasto dostało się pod zabór pruski, przyłączone zostało do Śląska i podporządko-wane administracji we Wrocławiu. Po traktacie tyl-życkim w 1807 r. Sławków znalazł się w obrębie Księstwa Warszawskiego, a po roku 1815 Królestwa Kongresowego czyli pod zaborem rosyjskim. W XIX wieku ponownie powrócono do kilkakrotnie porzucanych złóż kruszcowych. Wtedy też w okolicy Sławkowa narodziło się górnictwo węglowe.

Udokumentowany jest udział sławkowian w powstaniach narodowo-wyzwoleńczych. Gdy Królestwo Polskie utraciło autonomię, miasto w 1869 r. utraciło prawa miejskie, które odzyskało dopiero 1 stycznia 1958 r. 12 listopada 1905 r. mieszkańcy miasta w patriotycznym zrywie proklamowali Republikę Sławkowską. W 1915 r. stanęły w Sławkowie entuzjastycznie witane legiony Józefa Piłsudskiego. Spod rosyjskiego zaboru Sławków został wyzwolony 4 listopada 1918 r.

     Okres międzywojenny to czas niezbyt olśniewającego ale systematycznego rozwoju. Wybuch II wojny światowej przyprowadził Niemców do miasta 4 września 1939 r. rozpoczynając długą noc niewoli. Sławkowianie walczyli w kampanii wrześniowej i na odległych frontach, ponosili ofiarę w obozach koncentracyjnych. Na miejscu działał ruch oporu, głównie AK. Po trzydniowych walkach, wyzwolenie spod okupacji niemieckiej nastąpiło 23 stycznia 1945 r.

“O sławkowskim chlebie Kraków budowano” - powiedzenie to narodziło się w XIII w. gdy sławkowscy rzemieślnicy walnie przyczynili się do odbudowy Krakowa po najazdach tatarskich w latach 1241 i 1259. Ponadto fakt istnienia w Krakowie i we Wrocławiu (od samego początku obu miast) ulic o tej samej nazwie: Sławkowska świadczy niewątpliwie, że na szlaku między dwoma wielkimi i starymi miastami, ważnym grodem Polski był nie Bytom, Opole, Brzeg czy Oława, ale właśnie Sławków.

Zapraszamy do zwiedzania starych i ciekawych zakątków naszego miasta. Proponujemy trasę krótkiego spaceru po najstarszej części Sławkowa, zwanej często “Starówką”.

Rozpoczynamy od wizyty w Muzeum Regionalnym (działającym w strukturze Miejskiego Ośrodka Kultury) mającym swoją siedzibę w jednym ze starszych obiektów – Rynek 9. Warto zobaczyć sam budynek z ciekawymi piwnicami, zbiory archeologiczne i etnograficzne, a także okresowe, często zmieniające się wystawy.

Po wyjściu z Muzeum, idąc ulicą Piekarską a następnie skręcając w lewo w ulicę Biskupią warto zwrócić uwagę na jednopiętrowy budynek, wybudowany w 1896 r., w którym miała swoją siedzibę bożnica żydowska – informuje o tym tablica pamiątkowa na ścianie. Przy zbiegu ulic: Biskupia i Mały Rynek znajduje się – jeden z kilku pozostałych, charakterystyczny dla Sławkowa przełomu XIX i XX wieku – dom mieszkalny z podcieniem wspartym o filary.