Warta, która rozcina płytę jurajską na wschód od Częstochowy.
Przełom Warty w okolicy Mstowa jest jednym z największych rozcięć erozyjnych na Wyżynie Krakowsko-Wieluńskiej.
Lasy zajmują 13% powierzchni gminy. Ich drzewostan tworzą bory sosnowe oraz mniejsze zespoły lasów liściastych (m.in. lipa, grab, klon i dąb).
Ponad 60% obszaru gminy leży w granicach i otulinie Parku Krajobrazowego "Orlich Gniazd". Na jej terenie rosną cztery drzewa - pomniki przyrody, m.in. dąb szypułkowy w Mstowie. Dla ochrony zbiorowisk flory stepowej i naskalnej na terenie naszej gminy, powołano dwa rezerwaty: "Murawa na górze Wał we Mstowie" oraz "Wąwóz małuski we Mstowie".
Gmina Mstów w obecnym kształcie terytorialnym powołana została uchwałą Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach 6 czerwca 1972 r. Rozciąga się na około 120 km kwadratowych.
Jej terytorium zamieszkuje ponad 10 tysięcy osób. Na terenie gminy funkcjonuje 18 sołectw. Na jej terenie położone są następujące miejscowości: Brzyszów, Cegielnia, Gąszczyk, Jaskrów, Jaźwiny, Kłobukowice, Kobyłczyce, Krasice, Kuchary, Kuśmierki, Latosówka, Łuszczyn, Mstów, Małusy Małe, Małusy Wielkie, Mokrzesz, Pniaki Mokrzeskie, Siedlec, Srocko, Rajsko, Wancerzów i Zawada.
Gmina Mstów, położona na północny wschód od Częstochowy, należy dziś administracyjnie do województwa śląskiego, w skład którego wchodziła centralna i północna część Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej czyli wyżyn: Częstochowska i Wieluńska. Charakterystycznym elementem krajobrazu Wyżyny Częstochowskiej są wzgórza wapienne, często ukształtowane w postaci malowniczych skalic, kop, iglic, kominów i grzebieni skalnych. Zespoły skałek możemy obserwować także na terenie gminy Mstów, której około 60% należy do Jurajskiego Parku Krajobrazowego, bądź stanowi jego bezpośrednią otulinę.
Poszczególne zespoły skalne lub pojedyncze wzniesienia z terenu Jurajskiego Parku Krajobrazowego, poprzecinane są zapiaszczonymi, bezwodnymi dolinami, bądź stosunkowo nielicznymi tu potokami i rzekami. Rzeka Warta rozcina płytę jurajską na wschód od Częstochowy. Przełom Warty w okolicy Mstowa jest jednym z największych rozcięć erozyjnych na Wyżynie Krakowsko-Wieluńskiej.
Warunki mikroklimatyczne panujące na obszarze regionu częstochowskiego, określane są przeważnie jako dobre, a okolice Mstowa prezentują się pod tym względem bardzo dobrze. W okolicach Mstowa występuje interesujące zjawisko leśne, zwane grądem, z dużym udziałem lipy szerokolistnej, która ma tu najdalej na północ wysunięte stanowisko na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej. Grąd to las liściasty z wielogatunkowym drzewostanem, którego fragmenty spotyka się na zboczach odsłoniętych i silniej oświetlonych, w sąsiedztwie zbiorowisk bukowych. Piękne walory krajobrazowe to jeden z największych atutów tej okolicy.
MSTOWSKIE GRODZISKO
Pozostałość po grodzie albo osadzie obronnej w postaci kolistego (w podstawie) lub wielobocznego wzniesienia, zazwyczaj z zachowanymi śladami wałów drewniano-ziemnych. Na terenie dzisiejszej Polski grody budowane były w dwóch okresach: w późnej epoce brązu i wczesnej epoki żelaza (czasy kultury łużyckiej i kultury pomorskiej) oraz w okresie wczesnego średniowiecza (od schyłku VI w. n.e.).
Grodzisko w Mstowie może stanowić znakomitą ilustrację obronnych walorów położenia wyżynnego. Okazałe wzgórze z zarysem obwałowań wznosi się na wysokość około 50 m nad dolina Warty. Ma ono formę cypla, stanowiącego zachodni kraniec rozleglejszego wzniesienia Chrapoń, ciągnącego się pomiędzy dolina warty a drogą do Koniecpola. Z trzech stron stoki wzgórza są bardzo strome i trudno dostępne; tylko od wschodu możliwy jest łatwiejszy dostęp - poprzez łagodne obniżenie terenu między cyplem a kulminacją wysoczyzny. Domniemane grodzisko ma kształt nieregularny, przywodzący na myśl żelazko: po stronie zachodniej relikty obwałowań mają przebieg łukowaty, a po stronie wschodniej - prostoliniowy, z załamaniem pod katem prostym w części północno-wschodniej.
W centralnym punkcie majdanu wznosi się wysoki, metalowy krzyż na murowanym postumencie z kamienia. Forma obiektu wskazuje na to, że szczyt wzgórza został ufortyfikowany poprzez sztuczne oskarpowanie jego stoków i usypanie nad skarpa niskiego wału okrężnego, zwieńczonego przypuszczalnie częstokołem. Wysokość wału i sztucznej skarpy jest największa od strony możliwego zagrożenia, tj. od wschodu, oraz częściowo od północy i południa. Na powierzchni obwałowań występujące przepalone kamienie, stanowiące przypuszczalnie pozostałość po pożarze drewnianych elementów obronnych grodu. Znakomite pod względem obronnym usytuowanie domniemanego grodu mstowskiego na szczycie dostępnego wzgórza, pomiędzy rzeką a droga do przeprawy przez Wartę, dawało jego użytkownikom możliwość sprawowania kontroli nad przeprawą i prowadzącym przez nią szlakiem. Szczyt wzniesienia był przy tym świetnym punktem widokowym, umożliwiającym stałą obserwację rozległego obszaru przełomu Warty przez wzgórza pod Mstowem.
LEGENDA O SKALE MIŁOŚCI
We wschodniej części wsi Mstów nieopodal klasztoru, nad wodami Warty wznosi się charakterystyczna skałka zwana Skałą Miłosną. Według podań źródło bijące u jej stóp posiada właściwości lecznicze. Kiedyś ciężko chora kobieta miała podobno wysłać swoja córkę, aby przyniosła w dzbanku trochę cudownej wody. Zniecierpliwiona długim oczekiwaniem postanowiła jednak sama sprawdzić co się stało. Gdy nadeszła do źródła zobaczyła swą córkę w miłosnym uścisku z kochankiem. Ze złości zaklęła ich w stojąca do dziś skałę.
Przez obszar gminy przebiegają szlaki:
- p i e s z e:
Szlak Warowni Jurajskich - niebieski 154 km szlak turystyczny na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, na której trasie leżą XIV wieczne strażnice obronne, których zasięgiem nie objął szlak Orlich Gniazd. Oba szlaki kilkakrotnie się krzyżują.
Szlak Jury Wieluńskiej - czerwony 106,5 km przebiega przez most na Warcie - Wancerzów klasztor - Cegielnię - Latosówkę - na skraj Lasu Chorzenickiego.
- k o n n e:
Szlak Konny Jury Wieluńskiej - pomarańczowy o długości 102 km. Trasa rozpoczyna się w Mirowie w TKKF Pegaz, wzdłuż Warty i malowniczych terenów jurajskich w pobliżu Przeprośnej Górki i lasów mirowskich. Biegnie między innymi przez Mstów, Kruszynę, Ważne Młyny, Wąsosz Kule, Załęcze Wielkie.
- r o w e r o w e:
Szlak Rowerowy "Zygmunta Krasińskiego" - zielony o długości 73,0 km, który biegnie przez Częstochowę Stary Rynek - Częstochowę Mirów - Siedlec - Mstów - Krasice - Wola Mokrzeska - Smyków - Osada Stawki - Rez. Wielki Las - Julianka PKP - Sieraków - Janów - Ponik - Złoty Potok - Ostrężnic - Suliszowice - Żarki - Osińska Góra - Myszków PKP
Szlak Rowerowy "Przełomu Warty" - żółty szlak o długości 31,5 km ciągnący się od Częstochowy Kręciwilk przez Słowik - Korwinów - Zawodzie - Dębowiec - Olsztyn - Kusięta - Brzyszów aż do Mstowa.
Szlak Rowerowy Olsztyński - czarny o długości 78,3 km zaczynający się w Częstochowie Mirów biegnący dalej przez Górę Osłona - Srocko - Małusy Wielkie - Żuraw - Lipnik - Osada Stawki - Święta Anna - Przyrów - Staropole - Sygontkę - Juliankę - Śmiertny Dąb - Kręciwilk i kończąc bieg w Częstochowie Raków PKP.
Więcej informacji o walorach turystycznych i dziejach Mstowa znajdą Państwo na naszej stronie
www.mstow.plPrzybywającym do naszej gminy możemy zaproponować noclegi w gospodarstwach agroturystycznych i pokojach gościnnych:
Mstów
- "Pokoje gościnne" Aronia - 3 pokoje: 7 miejsc
Cegielnia
- Agroturystyka "Amonit" - 5 pokoi: 20 miejsc
- Agroturystyka - Knysak Elżbieta "Dolina Warty" - 3 pokoje: 12 miejsc
Jaskrów
- Agroturystyka - Małgorzata Rorat - 1 pokój: 3 miejsca
Mokrzesz
- "Pokoje gościnne" Aronia - 1 pokój: 2 miejsca
zamki, pałace, dwory, trasy rowerowe, szlaki turystyczne, spływy kajakowe, sanktuaria, parki krajobrazowe, kajakarstwo
